Już 21 października będziemy mieli kolejną możliwość, by zadecydować o tym, kto będzie w naszym imieniu sprawował władzę w lokalnych samorządach. Przedstawiamy krótkie przypomnienie związanych z samorządem terytorialnym pojęć, tak, aby każdy wiedział, co zależy od poszczególnych wyborów.
Samorząd, zgodnie z prawem, stanowią wszyscy mieszkańcy gminy, nie tylko przedstawiciele lokalnej administracji. Mieszkańcy, jako najlepiej znający lokalne potrzeby, mogą brać udział w decydowaniu o realizowaniu zadań administracyjnych na jej terytorium.
Jako wspólnota, w odbywających się co 5 lat wyborach samorządowych mieszkańcy wybierają swoich przedstawicieli, którzy wejdą w skład następujących organów samorządu terytorialnego:
- rad gmin: liczebność radnych zależy od wielkości gminy. W przypadku gminy Gryfice jest to 21 osób. Radni spotykają się na sesjach plenarnych (przeważnie co miesiąc) oraz pracują w komisjach, zajmując się takimi kwestiami życia społecznego, jak komisja zdrowia czy oświaty. Zajmują się wydawaniem tworzących gminne prawo uchwał, dotyczących podstawowych spraw społecznych, takich np. jak obowiązek wywozu śmieci na wysypisko. Rada ma wpływ na działania wójta (burmistrza, prezydenta), ponadto: ustala politykę finansową gminy, rozpatruje programy gospodarcze, uchwala budżet gminy. Podejmuje też decyzje w sprawie lokalnych podatków, przykładowo podatków od nieruchomości, jak i o sprawach związanych z herbem gminy, pomnikami czy nazwami ulic. Na czele rady gmin, zależnie od jej wielkości, stoi wójt, burmistrz lub prezydent. W przypadku Gryfic jest to burmistrz (również wybierany w wyborach samorządowych).
- rad powiatów: to organy stanowiące lokalne prawo na poziomie powiatu i kontrolujące zarządy powiatów. W skład Rady Powiatu Gryfickiego wchodzi 19 radnych, wybierają oni pięcioosobowy Zarząd Powiatu Gryfickiego, na którego czele stoi Starosta Powiatu Gryfickiego. Rada powiatu uchwala statut powiatu i inne akty prawa miejscowego. Decyduje o tym, w jakim kierunku powinny iść działania zarządu powiatu. Ma prawa takie jak w przypadku rady gminy, tylko na poziomie powiatu. Ponadto zajmuje się tworzeniem powiatowych programów zapobiegających przestępczości czy przeciwdziałający bezrobociu, programów chroniących bezpieczeństwo obywateli i porządku publicznego, czy też ustala zasady przydzielania stypendiów dla uczniów i studentów. Na czele rady powiatu stoi przewodniczący i wiceprzewodniczący.
- sejmików województw: to z kolei organy stanowiące prawo na poziomie województwa. W województwie Zachodniopomorskim, z siedzibą w Szczecinie, zasiada 30 radnych. W skład kompetencji sejmiku wchodzi stanowienie (w uzgodnieniu z Prezesem Rady Ministrów) aktów prawa miejscowego. Sejmik zajmuje się też planowaniem zagospodarowania przestrzennego, uchwala budżet województwa i zasady udzielania z niego dotacji.
