Zachodniopomorskie samorządy przygotowują się do perspektywy finansowej 2021-2027 i tworzą nowe, lokalne partnerstwa. Pozwolą one w najbliższej przyszłości na realizację unijnych projektów, m.in. rozwijających zrównoważony transport publiczny czy turystykę. W czwartek, 16 grudnia 2021 r. wicemarszałek Olgierd Kustosz w Przelewicach podpisał w tej spawie pierwszy list intencyjny.
Od dwóch perspektyw finansowych z powodzeniem wdrażany jest mechanizm terytorializacji wsparcia, który polega na dostosowywaniu unijnej interwencji do specyficznych potrzeb i potencjałów zachodniopomorskich samorządów. W latach 2007-2013 wydzielona była oś priorytet dedykowana Szczecińskiemu Obszarowi Metropolitalnemu, a w perspektywie finansowej 2014-2020 funkcjonowały dwie zintegrowane inwestycje terytorialne (ZIT Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego i Koszalińsko-Kołobrzesko-Białogardzki Obszar Funkcjonalny) oraz kontrakty samorządowe. Wymiar terytorialny miał też swoje odzwierciedlenie w uruchamianiu wsparcia w wyniku wyznaczenia Specjalnej Strefy Włączenia, w której znalazły się w dużej mierze dawne gminy popegeerowskie. W skali całego programu na jednego mieszkańca gmin wiejskich, w dużej mierze współtworzących SSW, przypadała przeciętnie kwota 470,4 euro dofinansowania środkami UE (to ok. 32 euro więcej niż na obszarach pozostałych).
Na narzędzia terytorialne w ramach RPO WZ 2014-2020 Samorząd Województwa Zachodniopomorskiego przeznaczy blisko 200 mln euro. Środki te pozwoliły m.in. budowę nowych centrów przesiadkowych (Stargard, Koszalin, Mielno, Polanów), ścieżek rowerowych, zakup niskoemisyjnych autobusów (Kołobrzeg, Koszalin) czy realizację wielu projektów środowiskowych i gospodarczych.
– Stosowanie takich narzędzi pozwala lepiej inwestować środki europejskie, z chirurgiczną precyzją planować inwestycje. Co ważne, takie podejście umożliwia także realizację projektów pozakonkursowych, łączenia różnych priorytetów, a nawet programów. Na Pomorzu Zachodnim zastosowane przez nas rozwiązania zdały egzamin wzorcowo. W nowej perspektywie będziemy kontynuować ten rodzaj wsparcia, stawia na to także Komisja Europejska. Rozpoczęliśmy już prace nad uruchomieniem pomocy dla gmin i powiatów, które są zobligowane do przygotowywania odpowiednich strategii. To warunek pozyskania dotacji w perspektywie 2021-2027 – wyjaśnia Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz.
W nowej perspektywie podejście związane z terytorializacją wsparcia, zgodnie z wytycznymi unijnych instytucji, będzie kontynuowane i rozwijane.
W województwie zachodniopomorskim prace nad utworzeniem nowych partnerstw rozpoczęły się w ubiegłym roku. Docelowo mechanizm ten zostanie zastosowany do 12 obszarów funkcjonalnych.
– Zastąpią one dotychczasowe zintegrowane inwestycje terytorialne oraz kontrakty samorządowe – dodaje marszałek Olgierd Geblewicz.
Samorząd Województwa Zachodniopomorskiego od początku wspiera lokalne gminy i powiaty w tworzeniu partnerstw oraz przygotowywaniu nowych strategii terytorialnych. Na ich podstawie – już w nowej perspektywie finansowej – będzie można ubiegać się o środki na konkretne inwestycje z nowego programu regionalnego. Pomoc przeznaczona będzie dla samorządów, które nie realizowały instrumentu ZIT w perspektywie 2014-2020 oraz tych, które nie są objęte pilotażem Centrum Wsparcia Doradczego, realizowanego przez Związek Miast Polskich na zlecenie Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej.
Otrzymaniem takiej pomocy zainteresowanych jest ok. 30 JST, które chcą stworzyć 7 partnerstw samorządów lokalnych:
- Obszar Funkcjonalny Lider Pojezierzy (obszar powiatów: choszczeńskiego, myśliborskiego oraz gminy Trzcińsko-Zdrój) wraz z obszarem funkcjonalnym Pyrzyc,
- Obszar funkcjonalny Gryfina,
- Obszar funkcjonalny Stargardu,
- Obszar funkcjonalny Goleniowa,
- Obszar funkcjonalny Kamienia Pomorskiego,
- Obszar funkcjonalny Gryfic,
- Obszar funkcjonalny Sławna.
W perspektywie finansowej 2021-2027 nowe ZIT-y będą mogły pozyskać środki w szczególności na rozwój zrównoważonego transportu publicznego, poprawę stanu środowiska przyrodniczego na obszarze funkcjonalnym miasta, rozwój kształcenia i szkolenia zawodowego w odpowiedzi na potrzeby i wyzwania rynku pracy w obszarze funkcjonalnym, rozwój kultury i turystyki czy wzrost atrakcyjności inwestycyjnej.
Jeszcze w tym roku z samorządami będą podpisywane listy intencyjne przez wszystkie JST z danego partnerstwa oraz samorząd województwa.
Pierwszy taki dokument został zawarty 16 grudnia 2021r. w „Ogrodach Przelewice – Zachodniopomorskim Centrum Kultury Obszarów Wiejskich i Edukacji Ekologicznej”. Samorząd Województwa na spotkaniu reprezentował wicemarszałek województwa Olgierd Kustosz. Podpisywany list intencyjny dot. przygotowania strategii dotyczył Obszaru Funkcjonalnego Lider Pojezierza. Do partnerstwa przystąpiły: Gmina Barlinek, Gmina Bielice, Gmina Bierzwnik, Gmina Boleszkowice, Gmina Choszczno, Gmina Dębno, Gmina Drawno, Gmina Kozielice, Gmina Krzęcin, Gmina Lipiany, Gmina Myślibórz, Gmina Nowogródek Pomorski, Gmina Pełczyce, Gmina Przelewice, Gmina Pyrzyce, Gmina Recz, Gmina Trzcińsko-Zdrój, Gmina Warnice, Powiat Choszczeński, Powiat Myśliborski oraz Powiat Pyrzycki.
